ಡೆಡ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ (Dead Hand) ಎಂಬುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೋಲ್ಡ್ ವಾರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ (ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್) ಪರಮಾಣು ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ರಹಸ್ಯಮಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಗಳ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ. ಇದನ್ನು ಪೆರೆಮೆಟರ್ (Perimeter) ಅಥವಾ ಡೂಮ್ಸ್‌ಡೇ ಡಿವೈಸ್ (Doomsday Device) ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಇದು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಪರಮಾಣು ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಉದ್ದೇಶವು, ಶತ್ರು ದೇಶದಿಂದ ರಷ್ಯಾದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಥಮ ದಾಳಿ ನಡೆದರೂ, ಶತ್ರುವಿನ ಮೇಲೆ ತಕ್ಷಣವೇ ಪ್ರತೀಕಾರ ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು. ರಷ್ಯಾದ ಮುಖ್ಯ ಸೇನೆ ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಾಶವಾಗಿದೆಯೆಂದು ಇದು ಅಂದಾಜಿಸಿದಾಗ, ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ನಿರ್ಣಯದ ಮೂಲಕ ಪರಮಾಣು ಮಿಸೈಲ್‌ಗಳನ್ನು ಹಾರಿಸಲು ಡೆಡ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಇಡೀ ವಿಶ್ವದವರೆಗೂ ಅಪಾಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ.
ಮುಖ್ಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು:
1. ಹಠಾತ್ ದಾಳಿ ನಡೆದು ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಸೇನೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಪ್ರತೀಕಾರ ತೀರಿಸಲು ಆಗದೆ ಇದ್ದರೆ, ಡೆಡ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಸ್ವತಃ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ದಾಳಿ ಆರಂಭಿಸುತ್ತದೆ.
2. ಶತ್ರು ದಾಳಿಯ ಸುಳಿವು, ಪರಮಾಣು ಸ್ಫೋಟಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳ ನಂತರವೇ ಡೆಡ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗುತ್ತದೆ.
3. ಸಕ್ರಿಯಗೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಇದು ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಡೆಡ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ?
1. ನಿಗಾವಹಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ:
ಪೆರೆಮೆಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಸಿಗ್ನಲ್‌ಗಳ ನಿಗಾ ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ಭೂಕಂಪನ (ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಸ್ಪೋಟದಿಂದ), ರೇಡಿಯೇಶನ್ ಮಟ್ಟ ಇತ್ಯಾದಿ
ಸೋವಿಯತ್ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಅಥವಾ ಸೇನೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಿಂದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಬರದೇ ಇದ್ದರೆ, ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
2. ಮಿಸೈಲ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ:
ಪ್ರಮುಖ ಸರ್ಕಾರದ ತಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಸೇನೆಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು ನಾಶವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಪೆರೆಮೆಟರ್ ದೃಢಪಡಿಸಿದ ನಂತರ, ಇದು ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗುತ್ತದೆ.
ಇದು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಪರಮಾಣು ಮಿಸೈಲ್‌ಗಳನ್ನು ಹಾರಿಸಲು ಆದೇಶ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಶತ್ರು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪ್ರಮುಖ ತಾಣಗಳ ಮೇಲೆ.
3. ನಿರ್ಧಾರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ:
ಡೆಡ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಮನುಷ್ಯರ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವಿಲ್ಲದೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ.
ಯಾವುದೇ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ವೈಫಲ್ಯ ಅಥವಾ ಶತ್ರು ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಮೊದಲು ದಾಳಿ ಮಾಡಿದರೂ, ಇದು ತನ್ನ ಕೆಲಸವನ್ನು ತ್ವರಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
ತಾಂತ್ರಿಕ ರಹಸ್ಯ:
ಡೆಡ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಯಾವಾಗಲೂ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ “ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ” (dormant) ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಸರ್ಕಾರ ಅಥವಾ ಸೇನೆ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅನ್ ಲಾಕ್ ಮಾಡಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಇದು ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಶತ್ರು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು, ರಷ್ಯಾದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಥಮ ದಾಳಿ ನಡೆಸಲು ಮುಂದುವರಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ಆ ದಾಳಿ ನಂತರ ತಕ್ಷಣವೇ ಪ್ರತೀಕಾರಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
ಇದನ್ನು ಪರಮಾಣು ಸಮತೋಲನ (Nuclear Deterrence) ಕಾಪಾಡಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಶತ್ರುಗಳು ಮೊದಲಿಗೆ ದಾಳಿ ಮಾಡದಂತೆ ತಡೆಯುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶ.
2020ರ ನಂತರ, ರಷ್ಯಾ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದೊಂದಿಗೆ ಅಪ್‌ಡೇಟ್ ಮಾಡಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಕುರಿತು ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳು ರಹಸ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಇನ್ನೂ ಕಾರ್ಯನಿರತವೋ ಅಥವಾ ಈಗಲೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆಯೋ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಿಲ್ಲ. ಪೆರೆಮೆಟರ್ ಬಗ್ಗೆ ಅಧಿಕೃತ ದಾಖಲೆಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ, ಆದರೆ ಎಷ್ಟೋ ತಜ್ಞರು ಇದರ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಸ್ತಿತ್ವವೇ ಜಾಗತಿಕ ಶಾಂತತೆಯನ್ನು ಸಮತೋಲನದಲ್ಲಿಡುವುದು, ಆದರೆ ಒಂದು ಕ್ಷಣ ತಪ್ಪಾದರೂ ಇಡೀ ಮಾನವ ಜಾತಿಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಅನಾಹುತ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.
